4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalışan işçilerin iş akdini yasada belirtilen haklı nedenlerden birine dayanarak feshetmeleri halinde herhangi bir ihbar öneline tabi olmaksızın iş sözleşmeleri derhal son bulacaktır. Burada dikkat edilecek husus işçinin fesih nedenin yasada belirtilen haklı nedenlerden birine dayanmasıdır.
İş Kanunu 24. maddesi işçinin haklı nedenle derhal fesih gerçekleştirebileceği halleri sıralamıştır. Buna göre işçinin bildirim süresi gerekmeksizin derhal fesih yapabileceği haller sağlık sebepleri, ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri ile zorlayıcı sebepler olmak üzere üç ana başlıkta toplanmıştır
Sağlık sebepleri:
a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.
d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,
f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
Zorlayıcı sebepler:
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenlerden ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallerine dayanarak feshetmek istemesi halinde İş Kanunu fesih iradesini ortaya koyması için işçiye belirli bir süre tanımaktadır. Buna göre bu çeşit davranışlarda bulunulduğunun işçi tarafından öğrenildiği günden başlayarak 6 iş günü içinde fesih bildiriminde bulunulması gerekmektedir. Her halükarda da fiilin gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl geçmeden fesih iradesinin ortaya konması şarttır.
Haklı fesih hakkını kullanan işçinin ihbar tazminatına hak kazanması mümkün değildir. Zira söz konusu fesih işçinin iradesiyle ve herhangi bir süreye tabi olmaksızın gerçekleştirilmektedir. Kıdem tazminatı ise işçinin haklı nedenle feshi halinde işveren tarafından ödenmelidir. Haklı nedenle fesihle beraber işçinin tüm işçilik alacaklarını da talep ve dava etme hakkı ortaya çıkmaktadır.